Ergenlerin Mutluluğa İlişkin Değerlendirmeleri

Mahmut Aydın

ÖZET

Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın amacı ergenlerin mutluluğa dair algılarının değerlendirilmesidir. Böylece ergenlerin mutluluk ile ilgili duygu, düşünce, beklenti, değerlendirme ve yaklaşımları belirlenecektir.
Yöntem: Bu araştırma nitel desenli betimsel bir araştırmadır. Ergenlerin mutlulukla ilgili duygu, düşünce, algı, beklenti, değerlendirme ve yaklaşımlarının kendi derinliği ve zenginliği içinde betimlemesi; bu konunun daha ayrıntılı incelenebilmesi amacıyla nitel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcıları aktif olarak eğitimine devam eden 32 ortaöğretim 9. Sınıf öğrencinden oluşmaktadır. Katılımcılar araştırmaya gönüllü olarak katılmışlardır. Araştırma yapılmadan önce ilgili alan yazın taranmış ve araştırmacı tarafından geliştirilen ve tek bir soru içeren form, alandan bir öğretim görevlisinin görüşleri doğrultusunda son hali oluşturularak kullanılmıştır. 10 öğrenciye pilot uygulama yapılmış, edinilen yeni bilgiler eşliğinde araştırma uygulaması yapılmıştır. Oluşturulan formda “Yaşamınızda mutlu olmak ve mutluluğu yakalamak için neler yaparsınız? Bunun için nelere dikkat edersiniz?” sorusuna yer verilmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmada araştırmacı tarafından öncelikle toplanan verilerdeki her anlamlı ifade not edilmiş, aynı ya da benzer anlamlara gelen ifadeler de bir önceki ifadeye eklenmiştir. Daha sonra araştırmacı tarafından oluşan bu ifadelerin ortak yönleri belirlenerek ana temalar oluşturulmuştur. Belirlenen bu tema ve alt temaların uygunluğu alanda çalışan başka bir uzman tarafından değerlendirilmiştir. Böylece 4 ana tema ve alt temalar belirlenmiştir.
Bulgular: Araştırma sonucunda ortaya çıkan ilk bulgulara göre 4 tema oluşmuştur. İlk tema mutlu olmak ve mutluluk için neler yapıldığı ile ilgili olan “Yapılanlar” temasıdır. Bu temada ön plana çıkan alt temalar şunlardır: Anın tadını çıkarmak için hiçbir şeyi kafaya takmam (n=16), İnternet ve bilgisayarla ilgilenirim, internette gezinirim, oyun oynarım (n=12), Aile, arkadaş ve akraba vb. çevremdekilerle olumlu vakit geçiririm (n=12), Yemek, çikolata vb. yerim (n=10), Müzikle ilgilenirim, müzik dinlerim, enstrümantal çalarım (n=10), Yürüyüş, halı saha maçı vb. sportif faaliyetlerle ilgilenirim (n=7), Olayları değerlendirirken pozitif yönlerinden bakarım (n=6), Uyurum (n=5) Gülümserim (n=5). İkinci tema öğrencilerin mutluluğa dair yargılarını içeren “şemalar” ana temasıdır. Bu temada ön plana çıkan alt temalar Şunlardır: İnsan her zaman mutlu olamaz (n=4), Mutluluk kendiliğinden gelir (n=4), Mutluluk anlıktır (n=4), Mutlu olmak zordur (n=3), Barış ve huzurlu bir yaşam istemek mutlu eder (n=3), Mutluluk eşittir sevdiklerim (n=3). Üçüncü tema “Beklenti, istek ve değerlendirmeler” temasıdır. Bu temada ön plana çıkan alt temalar şunlardır: Zor da olsa başarılı olmak isterim (n=3), Mutlu olmak için yapabileceğim pek fazla bir şey yok (n=3), Ailem ve çevrem mutlu olunca mutlu olurum (n=3), Sevdiğim kişilerle olunca enerjim artar (n=3), istesem de mutsuz olamam (n=3). Dördüncü tema öğrencilerin mutlu olması ve mutluluk önündeki engelleri ile ilgili olan “Engeller” temasıdır. Bu temada ön plana çıkan alt temalar şunlardır: Eğitim sistemi (ödev, performans, sınav vb.) bizi boğuyor (n=12), Aile baskısı mutlu olmayı zorlaştırıyor (n=2), Sinir sorunlarım var (n=2), Arkadaşlarımla buluşmak ve hareketleri beni mutlu etmiyor (n=2).
Tartışma: Araştırma bulgularının, ergenlerin mutluluk algısına yönelik önemli değerlendirmeleri ortaya koyduğu söylenebilir. Ergenlerin mutluluğa yönelik yapılacaklar ve engeller konusunda farklı ve geniş algı, beklenti ve değerlendirmelere sahip olduğu, şemalarının bu konuda önemli yer ettiği söylenebilir. Özellikle internet/bilgisayar kullanımı, sosyal ilişkiler, hobiler, sahip olunan bakış açısı ve eğitim sisteminin ergenlerin mutluluk değerlendirmesinde odak noktası olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler: Mutluluk, Ergen, Nitel

1.Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi İstanbul, 2016